Od uniwersytetu do olimpiady, czyli …historia cheerleadingu
Cheerleading (cheer), choć kojarzy się powszechnie z kolorowymi pomponami oraz zagrzewaniem do rywalizacji i wspieraniem drużyn sportowych przed i w trakcie meczów, jest przede wszystkim dyscypliną sportową. I to wcale niełatwą. Łączy bowiem w sobie zarówno gimnastykę, akrobatykę jak i taniec.
Jak to się zaczęło?
Cheerleading wywodzi się z USA. W latach 80 XIX wieku na Uniwersytecie Princeton, Thomas Peebles wraz ze studentami wspierał okrzykami miejscowy zespół futbolu amerykańskiego. W roku 1884 przeniósł się na Uniwersytet w Minnesocie, gdzie bardzo szybko zaszczepił ideę dopingowania futbolistów. 2 listopada 1898 roku Johny Campbell, student medycyny, pod wpływem emocji zaczął dyrygować dopingiem stojąc przed tłumem kibiców. Robił to tak skutecznie, że przez niego drużyna wygrała, a on sam zapisał się w historii jako pierwszy cheerleader, czyli osoba przewodnicząca dopingowaniu. W ten sposób narodziła się obecna sportowa dyscyplina. Kolejne lata przyniosły rozwój cheer nie tylko w środowiskach akademickich, ale także szkół średnich. Grupy „dopingowiczów” wyposażone zostały we flagi, bębny, megafony i inne rekwizyty, których celem było podgrzewanie atmosfery podczas sportowych wydarzeń.
Cheerleaderki Uniwersytetu Wisconsin–Madison, rok 1948
źródło: UW Digital Collections / Wikipedia
Cheerleading nie tylko dla mężczyzn!
Początkowo cheerleading, w co niełatwo dziś uwierzyć, był domeną mężczyzn. W 1923 roku na Uniwersytecie Minessota pozwolono kobietom dołączyć do zespołów cheereladers, a pozostałe uczelnie stopniowo szły w ślady UM. Dopiero w latach 1940, gdy panowie wybierali się na II wojnę światową dominującą płcią w tej dyscyplinie stały się kobiety. Od tamtego czasu niemal 90 procent zawodniczek stanowią dziewczęta. O tym jak prężna była to dyscyplina świadczy fakt, że już w kilka lat po wojnie powstał w USA Narodowy Związek Cheerleadingu (National Cheerleaders Association). Jej założyciel, Laurence „Herkie” Herkimer wybitnie przyczynił się do rozwoju nowych umiejętności i zaawansowanych technik w cheerleadingu oraz wzrostu jego popularności. Wypromował on nie tylko warsztaty prowadzone w całym kraju, ale też pierwszą firmę produkującą stroje cheereladers, a także wymyślił „Spirit Stick”
Profesjonalny Baltimore Colts
Pierwszą profesjonalną grupą była utworzona w 1960 drużyna Baltimore Colts. Pięć lat później Fred Gasoff wymyślił nowoczesne pompony, które do dziś są atrybutem tancerek. Od lat 70-tych popularność cheerleadingu rosła, a tańczące dziewczęta wspierały już nie tylko drużyny futbolu amerykańskiego czy koszykówki, ale były obecne także na zawodach pływackich i lekkoatletycznych.
Cheer zdobywa świat
W latach 80. i 90. Cheer stawał się coraz bardziej popularny także w innych krajach takich jak Japonia, Chile, Wielka Brytania, Niemcy oraz w Skandynawii. Także w USA ta dyscyplina weszła w fazę rozkwitu, o czym świadczyła ogromna liczba zawodów organizowanych niemal w każdy weekend w wielu amerykańskich miastach.
Cheerleaderki Dallas Cowboys podczas występu na okręcie atomowym USA, rok 1983
źródło: National Archives and Records Administration / Wikipedia
Prezydent też był cheerleaderem!
O tym, jak ważnym i popularnym sportem w USA jest cheerleading świadczy fakt, że karierę w nim robili także znani Amerykanie. W latach sześćdziesiątych przyszły prezydent USA George Bush grał na trąbce jako główny cheerleader na Phillips Academy w stanie Massachusetts. Nie był on zresztą jedynym prezydentem Stanów Zjednoczonych z taką przeszłością. Ronald Reagan wspierał kolegów na Eureka College, Dwight Eisenhower po zrezygnowaniu z gry w futbol amerykański skupił się na kibicowaniu, a Franklin D. Roosevelt był cheerleaderem na Harvardzie na początku XX wieku, gdy sam sport nie był jeszcze zbyt popularny. Karierę zaczynała właśnie od drużyny cheerleaders np. Meryl Streep, Jennifer Lawrence, Madonna, Cameron Diaz i Eva Longoria.
Cheerleading w Polsce
Początki rozwoju cheerleadingu w Polsce sięgają roku 1988, kiedy to z inicjatywy Państwa Ruty i Edwarda Krajewskich powstał w Warszawie pierwszy w Polsce zespół cheerleaders. Grupa 4-krotnie uczestniczyła w Mistrzostwach Świata Cheerleaders w Japonii, zdobywając wiedzę i doświadczenie do dalszego rozwoju tej dyscypliny w kraju. W 1997 powołano Sekcję Cheerleaders przy Polskim Związku Koszykówki, co pozwoliło opracować pierwszy regulamin zawodów oraz rozegrać I Mistrzostwa Polski Cheerleaders. Wzięło w nich udział ok 30 zespołów z całej Polski w 3 kategoriach wiekowych. Kolejne lata pokazywały, iż liczba zespołów cheerleaders stale wzrasta, co skutkowało utworzeniem w roku 2001 wspólnej, ogólnopolskiej organizacji zrzeszającej wszystkie osoby związane z cheerleadingiem. Wtedy właśnie powstało Polskie Stowarzyszenie Cheerleaders, którego założycielami i jednocześnie pierwszymi członkami Zarządu byli: Edward Krajewski, Ruta Krajewska, Mikołaj Korzun, Jerzy Wojtkowiak oraz Maria Kapczyńska. Przełomowym rokiem dla rozwoju polskiego cheerleadingu był rok 2005, kiedy wszedł w struktury European Cheerleading Association (Europejską Federacją Cheerleadingu) i pierwsza oficjalna Reprezentacja Polski wzięła udział w Mistrzostwach Europy Cheerleaders w Moskwie. Członkostwo to otworzyło Polsce drogę do kolejnych rewolucyjnych zmian. Dzięki licznym wyjazdom polskich działaczy na szkolenia i konferencje międzynarodowe, w ciągu zaledwie dwóch lat zmieniono całkowicie Przepisy Turniejowe oraz Przepisy Sędziowskie tak, aby dostosować je do wymogów europejskich. Powstał również nowy system szkolenia trenerów i sędziów cheerleadingu. Wiedza zdobyta dzięki współpracy PSCh z ECA, IFC, ICU oraz ECU pomogła rozwijać tę dyscyplinę zarówno wśród dzieci i młodzieży jak i dorosłych, a także regularnie uczestniczyć reprezentacji Polski w Mistrzostwach Europy i Świata.
Polski Związek Sportowy Cheerleadingu
Polski Związek Sportowy Cheerleadingu powstał w marcu 2018 roku z inicjatywy czterech stowarzyszeń: Polskiej Federacji Tańca, Uczniowskiego Klubu Sportowego Duet, Uczniowskiego Klubu Tańca Sportowego Shock Dance Szczecin oraz Klubu Sportowego Grawitacja. Pierwszym prezesem PZSC został wybrany Piotr Patłaszyński, a w zarządzie oprócz prezesa zasiadali również Leszek Cichocki, Szymon Kowalewski i Andrzej Kuźnicki. PZSC reprezentuje cheerleading w Ministerstwie Sportu oraz oficjalnie organizujące Mistrzostwa Polski w Cheerleadingu Sportowym. PZSC ma stanowić pomost dla zaangażowania trenerów, zawodników i rodziców oraz ich ambicji i marzeń o byciu w czołówce Europy i świata. PZSC jest członkiem European Cheer Union oraz International Cheer Union, jego priorytetem jest powołanie i przygotowanie kadry narodowej do igrzysk olimpijskich, igrzysk paraolimpijskich, mistrzostw świata i mistrzostw Europy.
6 grudnia 2016 roku Międzynarodowy Komitet Olimpijski podjął decyzję o uznaniu cheerleadingu za sport olimpijski co umożliwi mu debiut na olimpiadzie w 2024 r. Ta decyzja rozbudziła wiele nadziei wśród zawodników, trenerów i działaczy na dalszy rozwój, rozpoznawalność sportu i szersze zainteresowanie.
21 listopada 2020 roku PZSC podpisało oficjalne porozumienie z Polskim Stowarzyszeniem Cheerleaders mające na celu współpracę na polu rozwoju cheerleadingu w kraju. Pierwszą wspólną inicjatywą było zorganizowane w grudniu 2020 roku wspólne szkolenie sędziowskie. Powołana została również w strukturach PZSC Komisja ds. Rozwoju Ruchu Sportowego w składzie Piotr Patłaszyński, Leszek Cichocki, Bartosz Penkala oraz Anna Polatowska-Zegar. Komisja od września 2020 roku pracuje nad nowymi rozwiązaniami dla promocji tej dyscypliny. Dzięki jej pracy już od 2021 roku ruszył oficjalny cykl zawodów w ramach Pucharu Polski PZSC, zaktualizowane zostały Przepisy Turniejowe oraz Sędziowskie PZSC oraz opracowano system szkoleń trenerskich i sędziowskich PZSC.
W trakcie 138 sesji Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Tokio w dniach 20-21.07.2021 International Cheer Union otrzymało pełne członkostwo! Historyczny dzień dla naszego sportu :)
Rok 2022 wpiszę się w historii Polskiego Cheerleadingu na zawsze dzięki udziałowi naszej Kadry Polski w ICU Worlds na Florydzie.
Nasz kraj reprezentowany był po raz pierwszy w dywizji Youth Cheer All Girl Median L3, a także duetach senior Pom i Cheer Hip Hop.
Pierwszy start reprezentacji w dywizji Cheer okazał się bardzo szczęśliwy i zakończył się brązowym medalem dla Polski!
Duet Pom uplasował się na 15 miejscu na świecie, a duet Cheer Hip Hop na 9 miejscu na świecie.
Team Poland stanowili:
Cheer - Voltage Łęg Tarnowski, Cheer NS Nowy Sącz, Soltare Olsztyn oraz Axel Warszawa
Pom - Flimero Tyczyn
Cheer Hip Hop - WDS Fruciaki Krynica Zdrój
Lipiec 2022 również owocował w kolejne sukcesy Polskiej Reprezentacji tym razem na Mistrzostwach Europy ICU European Cheerleading Championships - Ateny 2022. Do Grecji wyjechała jak dotąd największa Kadra Polski - 206 osób, które stanowiło 9 zepsołów i 1 duet. Aż 5 zespołów i 1 duet weszły do finałów zawodów. Ostatecznie Kadra Polski wywalczyła 4 medale : brąz duet Junior Pom, srebro Junior Cheer All Girl L4, srebro Senior Cheer Coed L5 oraz brąz Senior All Girl L5.
